Emakumeak

Panderojolea eta irrintzilaria

Primi Erostarbe Etxeberria (Oñati, Gipuzkoa, 1907ko otsailaren 24a - Donostia, Gipuzkoa,1995eko abenduaren 6a) Euskal Herriko emakume panderojole eta irrintzilaririk ezagunenetako bat izan zen

Oñatiko Araotz auzoan jaioa.Bere gurasoengandik ikasi zuen panderoa jotzen. Plazaz plaza San Fermin Txiki egunean, Pasaian, hasi zen. Irrintzilaria ere izan zen, astoarekin herri batetik bestera mendiz joaten zen eta, bakardade horretan ikasi omen zuen irrintziak botatzen. Bazuen irrintzi berezi bat, "berde" xamarra. Eta horregatik "amona berde" deitzen omen zioten. Gerra zibil ostetik 80ko hamarkada arte Valentín Aldalurrekin batera plazaz plaza ibili zen.Go...

GEHIAGO IRAKURRI

Raimunda Royo

Kirolaria

Bilbotar mendizalea, emakume kirolarien aitzindaria. Bera izan zen ehun mendien txapelketa osatu zuen lehenengo andrazkoa.

1924an Bilboko Club Alpino sortu zen. Hamabi bazkide sortzaileen artean emakume bat zegoen, Raimunda Royo. Mendizalea zen Raimunda, eta hurrengo urteetan ederto erakutsi zuen. 1914an abiatu zen Ehun Mendien Lehiaketa, alegia, Euskal Herriko ehun tontor ezaugarri epe jakin batean igotzeko txapelketa. Euskal Federazioa eratu zenean (1924), bere gain hartu zuen lehiaketaren ardura eta ehun mendiak igotzen zituztenei egiaztagiria emateko lana. Bada, 1930eko azaroaren 2an Federazioak Arrateko sant...

GEHIAGO IRAKURRI

Sorne Unzueta Landeta

Irakaslea eta euskal idazlea

Utarsus ezizenez, irakaslea eta euskal idazlea izan zen. Bilboko Irakasleen Goi Eskola Normalean ikasi eta maistra titulua hartuta, 1920tik aurrera auzo-eskoletan aritu zen: Errigoitin, Plentzian, Lemoan, Berangon... Orduko joera orokorraren kontra eginez, ikasleei euskaraz irakasten zien. Bizkaiko Euzko Ikastola Batzako kidea zen.

2018an Espainiako Liburutegi Nazionalak bere testu hautaketa bat sartu zuen "Emakume iraultzaile eta transgresoreak" izeneko ekimenean, Emakume idazleen eguna ospatzeko. Iturria: Wikipedia

GEHIAGO IRAKURRI

Teresa Furundarena

Mistelera

Teresa Furundarrenak, XVIII. mendearen erdialdean, misteleria bat zuzentzen zuen Gasteizko Kale Berrian, bere aita Joseph de Furundarrena txokolategilearena.

Misterioa, mistela saltzen zen lokal bat zen, ardo gozo antzeko bat, taberna baten antzera. XVIII. mendean emakume askok bizimodu tradizional bati atxikita jarraitzen zuten. Egia da emakumeek ez zutela gizonen espazio sozial beretan parte hartzen, nahiz eta batzuetan parte hartzen zuten. Beraiek bereak zituzten, eta orain arte uste genuena baino gizarte-bizitza zabalagoa zuten. Andreek beren solasaldi esklusiboak bazituzten, artisauen emakumeek ere bazituzten elkartzeko guneak, soziabilitate...

GEHIAGO IRAKURRI

Ticiana Iturri Landajo

Medikua

Medikuntzan doktorea. Bizkaiko Medikuen Elkargoko lehen emakume elkargokidea izan zen 1932an, 553 zenbakiarekin. Obstetrizian eta Ginekologian espezialista.

Haren aita Gamizko baserri bateko familia ugariko seme gazteena izan zen. Kontabilitatea eta merkataritza ikasi zituen eta Salazarrekin lan egitera pasa zen, abolengoko familia bat, meatzaritza negozioekin. Horien artean, Andaluziako meatzaritza enpresa bat, Juan Iturriri bere gobernuaren ardura eman ziona, Lora del Ríora bizitzera joan zena bere familia osoarekin, Ticiana oraindik oso txikia zenean. Gizon ekintzaileak, Sevillan errotutako hornikuntza enpresa bat sortu zuen, eta hara e...

GEHIAGO IRAKURRI